 Wysłany: Wto 11:27, 09 Lip 2024 Temat postu: |
|
| Krapina po węgiersku: Korpona
(Wikipedia, j.ang) Zatem również może występować jako Corpona, Carpona. Po łacinie: Crapina Cerkiew w Krapinie: sancti Nikolai de Crapina |
|
| Wysłany: Wto 11:15, 09 Lip 2024 Temat postu: |
|
| Zarówno Krapina jak i Psar mogą pochodzić od imienia Car i pod podobnymi nazwami istnieć w dawnych kronikach:
Krapina - Carpina Psar - Car |
|
| Wysłany: Pon 19:54, 08 Lip 2024 Temat postu: |
|
| Lech Czech i Mech na tradycyjnych dzbankach podczas święta wina:
Google Translate z chorwackiej Wikipedii: Bilikum (czasami także trilikum, w wyniku ponownej analizy językowej, czyli trojka w Słowenii) to naczynie ceramiczne składające się z trzech połączonych ze sobą dzbanków. Nazwa bilikum pochodzi od niemieckiego willkommen (chorwacki „powitanie”) i służyło jako uroczyste naczynie do picia wina podczas powitania gościa odwiedzającego dom po raz pierwszy. Jego kształt nawiązuje do legendy o Czechu, Lehu i Mehu (Rus), których imiona często widnieją na dzbankach. W Chorwacji wytwarzano go wcześniej w wiejskich warsztatach ceramicznych, ale także w XIX wieku w drodze produkcji przemysłowej w Krapinie. Ma to związek ze statutami Križevci. Dziś jest symbolem Križevci i jego pamiątką. (...) Statuty Križevca reprezentują najstarsze i najbardziej znane chorwackie zasady pajdy na wino. (...) Statuty Križevci zawierają elementy odpowiadające teoretycznym definicjom teatru ludowego: składniki gry aktorskiej, fakturę i przedmioty materialne. (...) Statuty regulują zasady zachowania podczas uroczystości domowych i uroczystości w gronie przyjaciół. Na temat źródeł Statutu stawiane są dwie tezy. Z jednej strony ten humorystyczny dokument ma bardzo poważne podstawy i dlatego stanowi ważny dokument prawno-historyczny w języku chorwackim. Okoliczności, zgodnie z tą tezą, były następujące: okolice ważnego miasta Križevci były bogate w winnice i winiarnie. W związku z tym przyciągał cudzoziemców, którzy przyłączali się do uroczystości, które często kończyły się tragicznie, na co często narzekali miejscowi mieszkańcy, a miejscowy sędzia musiał wprowadzić zasady, aby położyć kres zamieszkom. |
|
| Wysłany: Pią 16:28, 05 Lip 2024 Temat postu: |
|
| Jan Długosz o pierwszej ojczyźnie Lecha i Czecha:
"Dwaj tedy synowie Jana, wnuka Jafetowogo, Lech i Czech, którym dostała się była Dalmacya, Serbia, Slawonia, Kroacya i Bośnia, chcąc i obecnie i na przyszłość uchronić się przygód z wzajemnego powaśnienia wyniknąć mogących, zgodną radą i namową postanowili opuścić swoje gniazdo pierwotne, a nowych szukać do rozsiedlenia się posad. Zostawiwszy więc resztę braci w Pannonii, sami z całą drużyną osadników, rodzeństwem i dobytkiem jaki już posiadali, wyszli z Sławonii, Serbii, Kroacyi, Bośni i i zamku Psary położonego na wysokiej skale, oblanej rzeką Hui, która Slawonią od Kreacyi przedziela." Po łacinie: "Duo itaque fillii Iani nepotis Japheth, Lech et Czech, quibus Dalmatia, Serbia, Slavonia, Carvatia et Bosna contigerant, et praesentium et futurarum collisionum, discrimen et pericula vitaturi, pari et concordi voce et deliberatione, originario solo relicto, novas sedes quaerendas populandasque decreverunt, et caeteris quidem fratribus in Pannoniis remanentibus ipsi omnibus coloniis, familiis et substantiis, quae ditionis eorum erant, ex Slavonia, Serbia, Carvatia, Bosna, et ex castro Psari in altissima rupe (quam fluvius Gui Slavoniam et Carvaciam disterminans alluit/abluit) sito," |
|
| Wysłany: Czw 16:23, 09 Maj 2024 Temat postu: |
|
| Co pisali Polacy o Krapinie:
"W dawnieyszem Zagorzu, a w dzi- sieyszym komitacie warasdyńskim w Kroacyi, iest miasteczko rządowe , ie- dyne w całych Węgrzech, które ma ta kież same swobody co większe królew skie miasta. Nazywa się Krapina, i le ży nad rzeczką tegoż nazwiska, odle- głe będąc od Rogatca . styryjskiego miasta, na trzy godzin drogi. Nad miasteczkiem Krapina wznoszą się trzy góry , z których dwie, niezbyt od siebie odległe, miały być niegdyś mostem łańcuchowym spojone, trzecia nieco opodal odosobniono leży. Pierwsza z tych gór takież ma nazwisko co i miasteczko samo, mianując się Krapina: drugą nazywają Psary , trzecią Szabat. Na trzech tych górach sterczą zwaliska trzech zamków, z któremi ściśle się łączy podanie u wszystkich niemal Słowian upowszechnione, o Lechu , Czechu i Mechu (Rusie). O nich to lud tuteyszy dziwy aż dotąd prawi. Powiada on że to byli trzey słowiańscy Książęta którzy wojowali z Rzymianami, że się opierali długo najeźdźcom i byliby narodowi swemu wywalczyli wolność, gdyby ich nie była własna zdradziła siostra, imieniem Wylina. Odkrywszy szkaradną zbrodnię bracia mieli zamordować zdrayczynię, a sami zbrzydziwszy sobie rodzinne mieysce rozeyść się po świecie. przeszli snieźyste Tatry, i założyli trzy słowiańskie państwa, Lechią, Czechy i Ruś, przezwawszy ie od własnego nazwiska." (Maciejowski, Wacław Aleksander (1792-1883), "Polska aż do pierwszej połowy XVII wieku pod względem obyczajow [!] i zwyczajow [!] w czterech częściach opisana. T. 4", 1842) "Że w lesie tak nazwanym straszny (strachinie), który otacza Krapinę, są groty, z których iedna, Wyliny jamą zwana, ma być grobem owey zdrayczyni siostry, lubo insi podają, że i owszem w samymżc zamku zamordowali ią trzey bracia. Źe nakoniec we zwaliskach zamków owych, dziś jeszcze odkrywają ludzie kosztowne pamiątki. I tak przed kilkunasty laty znaleziono tamże berło, czyli raczey buławę hetmańską z drogiego kruszczu, (nazwać go dokładnie nie umiał 1*. Gay), z napisami, iak się teraz dorozumiewają, runicznymi, którey cenić nie umiejąc znalazca (był to bowiem wieśniak prosty) sprzedał ią Żydowi, a ten stopił ten pomnik, ułakomiony na wartość srebra czy złota. Późniey odkryto tamże pierścień z trze ma koronami, z których środkowa ma (bo ten pomnik znajduje się dotąd w ręku iednego z mieszczan Krapiny) kosztowny kamień, a ze dwóch skraynych, ieszcze przed wynalezieniem pierścienia, powypadały takowe. Krapinianie oglądając z podziwieniem drogi ten skarb, uznali w prostocie ducha,, że korony owe są godłem sa modzielności państw, które niegdyś trzej bracia założyli. Środkowa oznacza Ruś, skrajne wskazują na Czechy i Polskę. Podanie to, dziwnie przeistaczane w różnych wiekach, wspiera się na historycznym wątku, nie małe rzuca jąc światło na dzieje Słowian naydawnieysze." (Maciejowski, Wacław Aleksander (1792-1883), "Polska aż do pierwszej połowy XVII wieku pod względem obyczajow [!] i zwyczajow [!] w czterech częściach opisana. T. 4", 1842) |
|
| Wysłany: Pon 11:15, 06 Maj 2024 Temat postu: |
|
| "Pieśń ludowa opowiada dalej, że Lech, Czech i Hrwat byli braćmi, mieszkali nad Wisłą w okolicy Wawelu, stąd rozeszli się na trzy strony świata i trzy. założyli państwa Lackie czyli Polskie, Czeskie i Kroackie. Od Lecha pochodzą dzisiejsi Lechici czyli Polacy, od Czecha wywodzą się Czesi, a od Hrwata Kroaci."
("Lech książę Polan czyli Lechitów", ks. Julian Antoni Łukaszkiewicz, rok 1924) |
|
| Wysłany: Śro 16:03, 06 Mar 2024 Temat postu: |
|
| Google Translate + poprawki własne dla czytelności:
"Wśród nich, z każdego historycznego połączenia, należy policzyć braci Czecha, Lecha i Rusa, w obecnych granicach Włoch i Panonii, w części dzisiejszej Chorwacji, nad rzeką Krupą, w twierdzach Krapina i Psari, poddani i szlachta ich narodu." |
|
| Wysłany: Śro 15:55, 06 Mar 2024 Temat postu: |
|
| "Inter hos , ex omni hiftorica combinatione , nume-
randi funt CZECHUS , LECHUS , & RUSSUS fratres , tunc in finibus Italiæ & Pannoniæ , in parte hodiernæ Croatiæ , ad flu- vium Krupa , in arcibus Krapina & Pfari inquilini , & in fua gen- 413.d.414 te optimates. Prænotandum id hic cenfui , quoniam gesta an- norum 373. 374. & 375. luculentam mihi fidem facere videntur, migrationem Czechi & Lechi ex Croatia in Bohemiam circa hæc tempora peffimæ adminiftrationis Illyrici contigiffe. Et ne quid mirum videatur , Czechum & Lechum cum gente fua , ut ab iniquiffimis oppreffionibus eliberarentur , imperium Romanum refpuiffe , atque aliam potiùs regionem quietiorem fectatos effe , in promptu funt aliarum gentium paria fata. ("De originibus slavicis", Ivan Kristofor de Jordan, wyd. 1745 r.) |
|
| Wysłany: Pon 18:26, 04 Mar 2024 Temat postu: |
|
| Ten sam fragment w Translate Google:
Legenda o Čehu, Lehu i Mehu Tę słynną legendę, według folkloru Krapina, spisał Ljudevit Gaj około 1851/1852 roku. lata. Historia jest następująca: Na tych trzech wzgórzach wznoszących się nad tym miejscem (Krapina) znajdowały się trzy miasta. Ten, z którego wciąż wystają te stare mury, nazywał się z przeszłości i tak jest dzisiaj, podobnie jak sama miejscowość Krapina. Na tym wzgórzu, nad kościołem franciszkańskim, znajdowało się miasto zwane Psar, a tam, nad młynem wodnym pana (Spahina), na wzgórzu Šabac, znajdowało się miasto o tej samej nazwie Šabac. W tych trzech miastach rządzili niegdyś trzej bracia o imionach Čech, Leh i Meh. Ci trzej bracia mieli królewską krew naszego (słowiańskiego) narodu i mieli siostrę, która miała na imię Wilna. W tym czasie Rzymianie rządzili tym krajem. Przez nich nasz naród wiele wycierpiał i zniósł wielkie siły. Bracia rycerscy zgodzili się między sobą, aby mogli uciec spod ciężkiego rzymskiego jarzma. Jak opowiadali najstarsi ludzie, pomiędzy miastami Krapina i Psara, górna część ciała zawieszona była na łańcuchach. Na tym moście brat doszedł do tajnych porozumień. Tymczasem ich siostra pozostawała w potajemnej (tajemnej) miłości z rzymskim wodzem, który dowodził tym krajem. Kiedy bracia doszli do porozumienia z innymi znaczącymi wodzami i zjednoczyli się przeciwko Rzymianom klątwą (spiskiem) i zapalili świecę, aby zaatakowali ich zgodnie, Wilna odurzona zbytnią miłością rzuciła klątwę na swojego kochanka. Złoczyńcy i tak go zaatakowali i zabili, a ona najpierw uciekła do Dupljača, do Strahinje, a stamtąd do Jame nad Žutnicą, które do dziś nazywają się Ljubine lub Vuline Jame, a to dlatego, że mieszkały tam wróżki, które broniły swojego otrzymanego imiennika . Tam urodziła szlachetne dziecko. Niedługo potem, kiedy opalała się przed jaskinią, bracia, udając się na polowanie, zauważyli ją, złapali, zabrali do miasta Krapina i zbudowali w tej wieży, która jest nad drzwiami drugiego dziedzińca przy jaskiniowej piwiarni, w jednym rogu, a z dziecka powstaje jej szczególny cud. Dzik pewnego dnia, gdy wróżki rozproszyły się po lesie, wbiegł do jaskini, gdzie dziecko bawiło się złotym jabłkiem. Wbiegł na niego dzik, podniósł go na rogach i skacząc dziko podziemną ścieżką wiodącą pod górami Veliko Žlieb i Hajdinski Zrno, zaniósł go na drugą stronę lasu, gdzie pochował go jakiś pustelnik i że od tego czasu aż do dzisiaj miejscowość ta nazywa się Lijepa Glava – Lepoglava, od pięknej głowy tego dziecka. Rzymianie, chcąc pomścić morderstwo swego oficera i ujarzmić zbuntowany lud, zaczęli wykupywać armię ze wszystkich stron. Trzej bracia, widząc, że nie są w stanie wytrzymać tak dużej siły, jak powstawanie na Zagorju, gdzie obozowali, ani nie mając zbyt wiele odwagi, by stawić opór, zebrali całą starszyznę, prefektów i centurionów ludu, zapalili znicze - postanowili opuścić ojczyznę ze wszystkimi jej najwspanialszymi zwolennikami i całkowite opuszczenie państwa rzymskiego. Wiedzieli, że lud naszego (słowiańskiego) języka rozciągał się daleko za Dunajem i dlatego przeprawili się przez Dunaj ze swoimi wyznawcami i tam podzielili się na trzy strony i założyli trzy państwa słowiańskie. Czech podniósł tron w Ziemi Pemskiej w Czechach, Leh w Polsce, a Moscovati (Rosjanie) rozpoczęli od Mechów. I tak właśnie z tego naszego obszaru wyszły prawdziwe korzenie wszystkich naszych Słowian. |
|
| Wysłany: Pon 18:25, 04 Mar 2024 Temat postu: |
|
| Wikipedia w języku chorwackim podaje dłuższą wersję legendy (hasło Krapina)
Legenda o Čehu, Lehu i Mehu Ovu je znamenitu legendu prema narodnoj krapinskoj predaji zapisao Ljudevit Gaj oko 1851./1852. godine. Priča glasi ovako: Na ova tri brijega što se nad ovim mjestom (Krapinom) dižu bijahu tri grada. Ovaj, od koga su se ovolike stare zidine još uzdržale, od negda zvaše se, a tako i današnji dan, kao i samo mjesto Krapina. Na onom brdu, ondje nad franjevačkom crkvom, bijaše grad imenom Psar, a tu nad gospodskom (spahinskom) vodenicom, na brijegu Šabcu bijaše grad istoga imena Šabac. U ova tri grada tri brata, po imenu Čeh, Leh i Meh, negda vladahu. Ova tri brata bijahu kraljevske krvi našega (slavenskoga) naroda te imahu sestru, koja se je zvala Vilina. U ono vrijeme Rimljani gospodovahu ovom zemljom. Od njih naš narod za nevolju mnogo stradaše te podnošaše velike sile. Viteška se braća dogovarahu među sobom, kako bi se mogli oteti ispod teškog jarma rimskoga. Kako najstariji ljudi pripovijedahu,među krapinskim i psarskim gradom kožnat visimost visaše o lancih. Po ovom mostu brat bratu dolažaše na tajne dogovore. Utom sestra njihova bijaše u skrovitoj (tajnoj) ljubavi s rimskim poglavarom, koji je zapovijedao ovom zemljom. Kad su se braća dogovorila s ostalim znamenitimi poglavicami narodnimi i okletvom (zavjerom) ujedinila protiv Rimljana te svijećala, da će na njih složno udariti, Vilina, prevelikom ljubavlju opojena, izdade okletvu ljubavniku svome. Okletnici ipak udare na njega te ga ubiju, a ona najprije uteče u Dupljaču u Strahinje, a odanle u Jame nad Žutnicom, koje se još i danas zovu Ljubine iliti Vuline Jame, a ono zato što su ondje prebivale vile, koje su od obranu svoju primile imenjakinju svoju. Ondje ona rodi gospodsko čedo. Malo je vrijeme potom postojalo, kad se ona sunčala pred špiljom, braća, našavši se u lovu, zapaze je, uhvate, odvedu u grad Krapinu i uzidaju u onom tornju, koji je nad vratima drugoga dvorišta blizu pećinske pivnice, u jednom uglu, a od djeteta se njena osobiti čudo stvori. Divlji vo, jedan dan kad su se vile po šumi bile razišle, utrči u špilju, gdje se dijete zlatnom jabukom sigralo. Divlji vo se u njega zaleti, digne ga na rogovima i divljim skokom proskočivši kroz podzemaljski put, koji je ispod gora Velikoga Žlieba i Hajdinskoga Zrna vodio, ća na drugu stranu ondje onako iznese napolje u šumu, gdje ga je neki pustinjak sahranio, a ono se mjesto od onoga vremena do današnjega dana, po lijepoj glavi ovoga djeteta, zove Lijepa Glava - Lepoglava. Rimljani da osvete ubojstvo svoga časnika i da pokore pobunjeni narod, započeše utom sa svih strana kupiti vojsku. Tri brata, videći kako ne mogu onolikoj sili kolika se dizala na Zagorje, gdje su se oni bili utaborili, ni prevrlom hrabrošću da odole, skupe sve starješine, župane i satnike narodne, svijećahu - odluče, da sa svimi odličnijmi pristašami svojimi ostave svoju domovinu i da se posve isele iz rimske države. Oni su znali da se narod našega (slavenskoga) jezika daleko pruža preko Dunaja, i zato pređoše s vjernimi svojimi preko Dunava pa se tamo raziđoše na tri strane i utemeljiše tri države slavenske. Čeh podiže stolicu svoju u Pemskoj zemlji Bohemiji, Leh u Poljskoj, a od Meha zadobiše Moskovati (Rusi) svoj početak. I ovako je prava korenika svega našega naroda slavenskoga izišla iz ove naše okoline. |
|
| Wysłany: Pon 17:28, 04 Mar 2024 Temat postu: |
|
| Google Translate:
„Chorwackie odmiany legendy o Čechu, Lehu i Mehu” Kristina Repar, prof., Towarzystwo Przyjaciół Głagolicy, Zagrzeb Wstęp - historia Čeha, Leha i Meha jest jedną z legend tematycznie przedstawia historię miasta Krapina i historię indywidualną Narody słowiańskie - opowiada o trzech braciach, którzy z powodu konfliktu z opuściła swoją ojczyznę wrogom i założyła Czechy, Polska i Rosja - stał się częścią miejskich legend Krapiny i źródłem studiowanie historii Słowian - świadczy o związkach chorwacko-czeskich na przestrzeni dziejów Podobieństwo do legendy o przybyciu Chorwatów - legenda opowiada o pochodzeniu Czech, Polski i Rosji - opiera się na legendzie o przybyciu Chorwatów, która opowiada o tym, jak Chorwaci przybyli na te tereny pod przewodnictwem pięciu braci – Kluka, Lobla, Muhl, Kosijenac i Chorwat oraz dwie siostry – Tuge i Błędy - legendę tę uwiecznili malarze: Josip Franjo Mücke, Ferdo Quiquerez i Oton Iveković Ljudevit Gaj (1809-1872) - przywódca Chorwatów odrodzenie narodowe, autor Krótkich podstaw Chorwacko-słowiański pisownia - autor czuwania Joša Chorwacja nawet nie zawiodła - zwolennik panslawizmu - zaczęła Gazeta chorwacki - praca Dvorci kraj Krapine – legenda ks Czech, Leh i Meh Stjepan Ortner (1869-1935) - 1899r. dzieło Historia zamku i rynku Krapina - przytacza legendę o Čehu, Lehu i Mehu: Na tych trzech wzgórzach wznoszących się nad Krapiną, były trzy miasta. Na wzgórzu, nad franciszkanami kościoła, było miasto zwane Psar i tam było młyn wodny Pana na wzgórzu Šabac, było miasto o tej samej nazwie, Šabac. W trzech z nich miasto trzech braci o imionach Čech, Leh i Meh, kiedyś rządzili. Ci bracia byli członkami rodziny królewskiej krew naszego ludu, a oni mają siostrę, która Wróżka zwana [Ortner, 1899, s. 17]. Vinko Pribojević (? -1532) - O pochodzeniu i wydarzeniach (sławie) Słowian – 1532. - jako pierwszy wśród Słowian wprowadził legendę o Czechach, Lechu i Rusie którzy pochodzą z Dalmacji, czyli Illyricum, ale są wypędzeni z ojczyzny po konfliktach wewnętrznych - ...bracia Czech, Leh i Rus, wypędzeni z Dalmacji z powodu wojny wewnętrzne, byli przodkami Czechów, Polaków i Rosjan lub, dokładniej, ci trzej bracia zdobyli władzę nad tymi narodami i nazwał ich po imieniu. Tak je nazwano na cześć Czecha w ich języku Czesi, których nazywamy „Bohemianami” od nazwiska Leha Lesi, którzy są teraz Polakami, a po Rusi, Rosjanami, którzy nazywają się m.in Moskale [Pribojević, 1997, s. 144] Mavro Orbini (połowa XVI w. – 1611) - dzieło Królestwo Słowian, 1601. Chorwacki Czech był człowiekiem szlachetnym i był ze swoim narodem wysoko ceniony; przypadkowo lub celowo zabił jeden ze swoich i przy tym szanowany człowiek. Oskarżony i sądzony o to, nie chciał w przeciwnym razie pojawi się w sądzie, a następnie jego przeciwnicy nie przestali z tego powodu gonić z dnia na dzień. Dlatego większość Chorwacji chwyciła za broń w celach obronnych i ochrony swoich praw przed głuchymi Czechami [Tenšek, 2005, strona 8]. Juraj Rattkay (1612-1666) - dzieło Wspomnienie królów i zakazów królestwa Dalmacja, Chorwacja i Slawonia, 1652 Stolicą Zagorja była twierdza Krapina z rynkiem, miejsce narodzin czeskich braci Leha i Meha, wpływowych ludzi w Królestwo (...) - (...) pierwsi z nich zajmowali tę część kraju, która teraz nazywa Czechy, tym razem Polską. Wtedy chcieli królowie i narody otrzymają imiona od siebie; za Czesi Czesi czy Bohemianie, a według Leha Lengeli czyli Polacy... [Tenšek. 2005, s. 30]. Ivan Kukuljević Sakciński (1816-1889) W 1851 roku opublikował książkę Willa, w której przynosi tekst o Vila jama: Koło Krapiny znajduje się za Strahinską powyżej, poniżej starożytnego miasta żydowskiego, jaskinia, którą pułk nazywa jamą Vlinsko. Oto oni wille niegdyś zamieszkane. Uciekł do tych willi według podań ludowych, jakaś Vulina, podobno siostra Čeha i Leh, kiedy ci dwaj bracia się zatrzymali prześladować, bo wydała ich Rzymowi wodzowi i jego kochankowi oraz wrogowi jego braci i ludzie. [Tenšek, 2005, s. 81]. Wyniki - legenda o założycielach Čeha, Leha i Meha ludów słowiańskich zawsze przyciągała uwagę liczni historycy, etnolodzy i pisarze, m.in do dziś zainteresowanie nią nie maleje - liczne wiersze i obrazy poświęcone są braciom i s Z równą dumą dziedziczą je Chorwaci, Czesi i Polacy i Rosjanie - są świadkami związku narodów słowiańskich |
|
| Wysłany: Pon 17:26, 04 Mar 2024 Temat postu: |
|
| Plik w sieci:
"Hrvatske varijante legende o Čehu, Lehu i Mehu" Kristina Repar, prof., Društvo prijatelja glagoljice, Zagreb Uvod - priča o Čehu, Lehu i Mehu jedna je od legendi koja tematizira povijest grada Krapine te pojedinih slavenskih naroda - govori o trojici braće koja su zbog sukoba s neprijateljima napustila rodni kraj te utemeljila Češku, Poljsku i Rusiju - postala je dio urbanih legendi Krapine i vrelo za proučavanje povijesti Slavena - svjedoči o hrvatsko-češkim vezama tijekom povijesti Sličnost s legendom o dolasku Hrvata - legenda govori o nastanku Češke, Poljske i Rusije - nadovezuje se na legendu o dolasku Hrvata, koja govori o tome kako su Hrvati na ovaj prostor došli pod vodstvom petero braće- Kluka, Lobela, Muhla, Kosijenca i Hrvata te dviju sestara – Tuge i Buge - tu su legendu ovjekovječili slikari: Josip Franjo Mücke, Ferdo Quiquerez i Oton Iveković Ljudevit Gaj (1809.-1872.) - vođa hrvatskoga narodnoga preporoda, pisac Kratke osnove horvatsko-slavenskoga pravopisanja - autor budnice Još Hrvatska ni propala - pobornik panslavizma - pokrenuo Novine horvatske - djelo Dvorci kraj Krapine – legenda o Čehu, Lehu i Mehu Stjepan Ortner (1869.-1935.) - 1899. djelo Povjest gradine i trgovišta Krapine - donosi legendu o Čehu, Lehu i Mehu: Na tri ova briega što se nad Krapinom dižu, tri grada bijahu. Na brdu, ponad franjevačke crkve, bijaše grad imenom Psar, a tu nad gospodskom vodenicom na briegu Šabcu, bijaše grad istoga imena, Šabac. U tri ova grada tri brata, po imenu Čeh, Leh i Meh, negda vladahu. Ova braća bijahu kraljevske krvi našega naroda, te imahu sestru, koja se Vilina zvala [Ortner, 1899, str 17]. Vinko Pribojević (?-1532.) - O podrijetlu i događajima (slavi) Slavena – 1532. - prvi među Slavene uvodi legendu o Čehu, Lehu i Rusu koji su podrijetlom iz Dalmacije, odnosno Ilirika, ali su nakon unutarnjih sukoba protjerani iz domovine - ...braća Čeh, Leh i Rus, protjerani iz Dalmacije zbog unutrašnjih ratova, bijahu praoci Čeha, Poljaka i Rusa ili, točnije, ta tri brata dokopaše se vlasti nad tim narodima i nazvaše ih svojim imenom. Tako su po Čehu nazvani njihovim jezikom Česi, koje nazivamo „Bohemi“, po Lehu Lesi, koji su sada Poljaci, a po Rusu Rusi, koji se zovu i Moskoviti [Pribojević, 1997, str 144] Mavro Orbini (pol.16.st.-1611.) - djelo Kraljevstvo Slavena, 1601. Hrvat Čeh bio je plemenita osoba i bio je kod svojih veoma cijenjen; slučajno ili namjerno ubio je jednoga od svojih i to uglednu osobu. Optužen i suđen zbog toga, on se nije htio drukčije pojaviti na sudu, pa ga njegovi protivnici nisu prestajali zbog toga progoniti iz danau dan. Stoga se veći dio Hrvatske podigao na oružje radi obrane i zaštite svojih zakona protiv oglušitelja Čeha [Tenšek, 2005, str 8]. Juraj Rattkay (1612.-1666) - djelo Spomen na kraljeve i banove Kraljevstva Dalmacije, Hrvatske i Slavonije, 1652 Stolicom Zagorja bila je tvrđava Krapina s trgovištem, rodno mjesto braće Čeha, Leha i Meha, moćnih ljudi u kraljevstvu (...) - (...) onaj od njih prvi zauzeo je onaj dio zemlje koji se sada zove Bohemia, ovaj pak Poljsku. Zatim su htjeli da kraljevi i narodi po njima samima budu prozvani; po Čehu Česi ili Bohemi, a po Lehu Lengeli ili Poljaci... [Tenšek. 2005, str30]. Ivan Kukuljević Sakcinski (1816.-1889.) 1851. godine objavio knjigu Vile u kojoj donosi tekst o Vilinoj jami: Kod Krapine ima iza Strahinske gore,ispod starinskoga židovskoga grada, spilja koju puk Vlinskom jamom zove. Tu su nekad stanovale vile. K ovim vilama uteče se po narodnoj bajci neka Vulina, tobože sestra Čeha i Leha, kad suju ova dva brata stala proganjati zato, što ih je bila izdala rimskomu poglavaru i ljubavniku svomu, a neprijatelju braće i naroda. [Tenšek,2005., str.81]. Zaključci - legenda o Čehu, Lehu i Mehu, utemeljiteljima slavenskih naroda oduvijek je plijenila pažnju brojnih povjesničara, etnologa i književnika, a interes za nju niti danas ne jenjava - braći su posvećeni brojni reci i likovni prikazi, a s jednakim ih ponosom baštine Hrvati, Česi, Poljaci i Rusi - svjedok su povezanosti slavenskih naroda ------------------------------------------------- Poniżej podana jest literatura z linkami. |
|
| Wysłany: Nie 11:58, 22 Paź 2023 Temat postu: |
|
| Uwaga:
W zdaniu, kilka postów powyżej, jest literówka (być może błąd optycznego czytnika tekstu): "Za przestępstwo to została zabitą w Krcipinie, a następnie pochowaną w lesie Strachinie. ma być: "Za przestępstwo to została zabitą w Krapinie, a następnie pochowaną w lesie Strachinie." Teraz wiadomo, że chodzi o miejscowość Krapina. Cały Fragment: LECH, CZECH, MECH. "Utrzymywało się podanie, że ojcami ludów słowiańskich było trzech braci: Lech, Czech i Mech. Od Lecha miała pochodzić szlachta, od Czecha mieszczanie, a od Mecha kmiecie. Ci trzej bracia mieli siostrę Wylinę, która haniebnej przeciw nim dopuściła się zdrady, podczas walki z Rzymiany. Za przestępstwo to została zabitą w Krapinie, a następnie pochowaną w lesie Strachinie. Zamieszczane w bajecznych naszych dziejach podanie o Lechu, Czechu i Rusie, jako założycielach trzech oddzielnych królestw: Polskiego, Czeskiego i Ruskiego, jest wyrobem późniejszych już czasów." ("Słowiańscy Bogowie", Joachim Szyc, 1865) |
|
| Wysłany: Pią 21:43, 22 Wrz 2023 Temat postu: |
|
| Google Translate:
1. Legenda o Čehu, Lehu, Mehu i siostrze Vilinie Na terenie dzisiejszej Krapiny mieszkali bracia Čeh, Leh, Meh i siostra Vilina. Mieli siostrę Vilinę. Byli królewskiej krwi. Każdy z nich rządził na wzgórzach Zagorja. Wspomina się o mieście Psar na wzgórzu Josipovac, mieście Šabac na wzgórzu o tej samej nazwie i mieście Krapina. Bracia przygotowali plan pozbycia się ciężkiego rzymskiego jarzma. Spotkali się potajemnie, przechodząc przez skórzany most wiszący pomiędzy Krapiną i Psarem. Ich siostra pozostawała w tajnym związku z rzymskim namiestnikiem. Bracia jednak odnaleźli ją opalającą się przed jamą, schwytali ją i zabrali do Krapiny, gdzie wbudowali ją w mury Starego Miasta. Wróżki zaopiekowały się dzieckiem, lecz pewnego dnia rozeszły się w lesie i zostawiły wróżki w jamie (jaskini). Wół wbiegł do jaskini i nabił Dzieciątko na rogi. Martwe dziecko zostało odnalezione przez pustelnika i pochowane w bezpośrednim sąsiedztwie dołu. Ponieważ dziecko miało piękną główkę, nazwał swój grób Lepoglava (dzisiejsze miejsce w Zagorju). Rzymianie mszczą się na zbuntowanym ludzie. Bracia zobaczyli swoją bezsilność i po konsultacji ze starszymi postanowili uciec. Przekraczając Dunaj, rozdzielili się w trzech kierunkach. Po długiej podróży założyli trzy państwa. Czesi założyli Czechy, Leh ziemię Lejhi (stara nazwa Polski). Według legendy Meh, zwany także Rusiem, założył Ruś (łacińska nazwa państwa kijowskiego, które dziś znajduje się na Białorusi, Ukrainie i w Rosji). To jedna z wersji słynnej legendy. Ta legenda jest inspiracją dla wielu pamiątek, z których najsłynniejszą jest bilikum-dzbanek powitalny. |
|
| Wysłany: Pią 21:42, 22 Wrz 2023 Temat postu: |
|
| Z chorwackiej strony: visitkrapina . croatia . hr:
1.Legenda o Čehu, Lehu, Mehu i sestri Vilini Braća Čeh,Leh,Meh i sestra Vilina živjeli su na području današnje Krapine. Imali su sestru Vilinu. Bili su kraljevske krvi. Svaki je od njih vladao na zagorskim bregima. Spominje se grad Psar na brijegu Josipovcu, grad Šabac na istoimenom brijegu i grad Krapina. Braća su pripremila plan kako se riješiti teškog rimskog jarma. Tajno su se sastojali ,prelazeći kožni viseći most između Krapine i Psara. Njihova sestra bila je u tajnoj vezi s rimskim namjesnikom. Ipak, braća su je pronašla na sunčanju ispred jame, zarobile i odvele u Krapinu gdje su je uzidali u zidine Staroga grada. Vile su preuzele brigu o djetetu, ali jednoga dana razišle su se u šumi i ostavili vilina u jami (spilji). U spilji je utrčao vol i nabio dijete na rogove. Mrtvo dijete pronašao je pustinjak i sahranio ga u neposrednoj blizini jame. Kako je dijete imalo lijepu glavu njegov grob nazvao je Lepoglava (današnje mjesto u Zagorju). Rimljani kreću u osvetu protiv pobunjenog naroda. Braća su uvidjela svoju nemoć i nakon vijećanja s stariiešinama odlučili su pobjeći. Prelazeći Dunav razdvojili su se u tri smjera. Nakon duga puta osnovali su tri države. Čeh je osnovao Češku, Leh zemlju Lejhiju (stari naziv za Poljsku). Meh koji se po legendi zvao i Rus osnovao je Ruteniju (latinski naziv za državu kijevsku koja se danas nalazi u Bjelorusiji, Ukrajini i Rusiji). Ovo je jedna od verzija poznate legende. Ova legenda inspiracija je za mnogobrojne suvenire, među kojima je najpoznatiji bilikum-vrč dobrodošlice. |
|